Opis
Wymagania
Zatrudnienie/Przygotowanie zawodowe/Egzamin
Uprawnienia i zadania

W klasyfikacji zawodów i specjalności zawód nastawniczego jest pod kodem 831207.

Opis
do góry
Nastawniczy - osoba, która wykonuje pracę związaną bezpośrednio z ruchem pociągów, obsługując na nastawniach urządzenia sterowania ruchem, znajdujące się na drodze przebiegu pociągów, posługując się różnymi narzędziami i przyrządami zainstalowanymi w tym celu.

Wymagania
do góry
Zgodnie z Art. 4 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 16 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu stanowisk bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego i warunków, jakie powinny spełniać osoby zatrudnione na tych stanowiskach oraz prowadzący pojazdy kolejowe, oraz Załącznikiem nr 1 do Rozporządzenia zmieniającego w/w Rozporządzenie, nastawniczym może być osoba, która spełnia poniższe warunki:

1. jest pełnoletnia,
2. posiada zdolność fizyczną i psychiczną, potwierdzoną orzeczeniem lekarskim,
3. zdała egzamin kwalifikacyjny przed komisją, potwierdzony świadectwem złożenia egzaminu kwalifikacyjnego,
4. zdała inny egzamin kwalifikacyjny, wymagany przy dodatkowych czynnościach na danym stanowisku, potwierdzony odpowiednim świadectwem,
5. zna specyficzne warunki wykonywania pracy na danym stanowisku pracy,
6. uzyskała autoryzację do pracy na danym stanowisku,
7. posiada wydane przez pracodawcę upoważnienie do wykonywania czynności na danym stanowisku potwierdzające znajomość specyficznych warunków pracy na tym stanowisku,
8. posiada zawodowy staż pracy - odbyła przygotowanie zawodowe,
9. posiada:

    a) wykształcenie zasadnicze zawodowe oraz tytuł zawodowy robotnika wykwalifikowanego;

    albo

    b) dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe na poziomie zasadniczym.

Zatrudnienie/Przygotowanie zawodowe/Egzamin
do góry
Zatrudnienie
Kandydat na nastawniczego musi być najpierw zatrudniony przez pracodawcę (pracodawca - w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 16 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu stanowisk bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego i warunków, jakie powinny spełniać osoby zatrudnione na tych stanowiskach oraz prowadzący pojazdy kolejowe - paragraf 2 punkt 2), aby następnie rozpocząć przygotowanie zawodowe.

Przygotowanie zawodowe
Przygotowanie zawodowe obejmuje:
- staż stanowiskowy i szkolenie praktyczne: w jednostce organizacyjnej pracodawcy i w jednostce zajmującej się eksploatacją pojazdów kolejowych
- szkolenie teoretyczne - według programu pracodawcy, dla osób, które nie posiadają tytułu zawodowego technika albo dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe technika w specjalności związanej z ruchem i przewozami kolejowymi
- zajęcia próbne - pod nadzorem na stanowisku nastawniczego.

Egzamin kwalifikacyjny, który przeprowadza się na wniosek pracodawcy to egzamin:
a) praktyczny
b) teoretyczny
c) szkolenie i egzamin z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy - według programu opracowanego przez pracodawcę zgodnie z przepisami ustawy - Kodeks pracy.

Zakres przedmiotowy szkolenia, jak i późniejszego egzaminu kwalifikacyjnego na stanowisko Nastawniczego określa Załącznik nr 1 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu stanowisk bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego i warunków, jakie powinny spełniać osoby zatrudnione na tych stanowiskach oraz prowadzący pojazdy kolejowe.

Więcej informacji na temat szkolenia i zakres egzaminu można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie pracowników zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego, prowadzeniem określonych rodzajów pojazdów kolejowych oraz pojazdów kolejowych metra.

Uprawnienia i zadania
do góry
Pracodawca wydaje pracownikom zatrudnionym na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego, dokument uprawniający do wykonywania czynności na stanowisku, na które pracownik zdawał egzamin - w tym przypadku na stanowisku Nastawniczego.

Do zadań nastawniczego należy:

• nastawianie zwrotnic, wykolejnic, rygli, semaforów i innych sygnałów znajdujących się na drodze przebiegu pociągów w okręgu nastawczym, który obsługuje;
• dokonywanie przeglądów rozjazdów, łączników szynowych i odcinków izolowanych;
• obserwowanie jazdy pociągów, pojazdów pomocniczych lub taboru kolejowego pod względem ich bezawaryjnej pracy i prawidłowego oznakowania;
• utrzymywanie zwrotnic w położeniu ochronnym w czasie przerw w przebiegach pociągów;
• uczestniczenie w pracy manewrowej wykonywanej w danym okręgu nastawczym;
• wykonywanie i doręczanie na polecenie przełożonych rozkazów szczególnych dla pociągów wjeżdżających lub wyjeżdżających;
• oświetlanie sygnałów, zwrotnic, pomieszczeń oraz terenu wchodzącego w okręg nastawczy lub do niego przylegający;
• prowadzenie przepisowej dokumentacji ruchowej;
• obsługiwanie rogatek przydzielonych przejazdów kolejowych;
• obsługiwanie urządzeń łączności z posterunkami technicznymi, dróżnikami przejazdowymi i innymi na stacji;
• posługiwanie się przepisami o sygnalizacji, instrukcjami służbowymi, kartami zależności oraz regulaminem technicznym stacji;
• przestrzeganie warunków bhp i przepisów bezpieczeństwa ruchu pociągów;
• wykonywanie pracy związanej bezpośrednio z ruchem pociągów, polegającej na obsłudze na nastawniach urządzeń sterowania ruchem, znajdujących się na drodze przebiegu pociągów, przy pomocy różnych narzędzi i przyrządów zainstalowanych w tym celu.

Zdanie egzaminu kwalifikacyjnego na stanowisko nastawniczego uprawnia do wykonywania czynności na stanowisku zwrotniczego oraz dodatkowo do obsługi przejazdu kolejowego sterowanego z technicznego posterunku nastawczego.